🚗 Transport i prędkość

Krótkie historie wielkich wynalazków

  • Łódź podwodna — już w 1620 roku Cornelius Drebbel zbudował pierwszą łódź, która mogła zanurzyć się pod wodę! Od tego czasu łodzie podwodne stały się ważne dla wojska i naukowców, którzy badają oceany.
  • Balon — w 1783 roku bracia Montgolfier wypuścili w Paryżu balon na gorące powietrze z ludźmi na pokładzie. To był pierwszy raz, kiedy człowiek wzbił się w powietrze!
  • Sterowiec — to taki balon z silnikiem i sterami. Najsłynniejsze były niemieckie sterowce zwane zeppelinami, które przed latami 30. woziły ludzi na długie podróże po Europie i Ameryce.
  • Helikopter — Leonardo da Vinci już 500 lat temu marzył o maszynie, która będzie latać jak śmigło. Udało się to dopiero w 1939 roku, gdy Igor Sikorsky zbudował pierwszy działający helikopter.
  • W 1903 roku bracia Wright jako pierwsi poderwali do lotu samolot z silnikiem. Ich maszyna leciała tylko 12 sekund, ale zmieniła historię świata!
  • Rakieta — Chińczycy już w XIII wieku używali rakiet jako fajerwerków i broni. Prawdziwe podróże w kosmos zaczęły się w XX wieku — w 1969 roku rakieta wyniosła ludzi aż na Księżyc!
  • Dron — to nowoczesny, latający pojazd bez pilota na pokładzie. Pierwsze drony budowano do celów wojskowych, ale dziś każdy może nimi latać! Drony potrafią nagrywać filmy, dostarczać paczki, a nawet pomagać ratownikom.

🚢 Jak działają pojazdy?

  • Łódź podwodna: zanurza się, zmieniając swoją ciężkość dzięki wodzie w zbiornikach.
  • Balon: unosi się, bo ma ciepłe (lżejsze) powietrze w środku.
  • Sterowiec: jak balon, ale z silnikami i sterami — leci tam, gdzie chce!
  • Helikopter: może zawisnąć w powietrzu dzięki wielkiemu, kręcącemu się śmigłu.
  • Samolot: leci, bo skrzydła tworzą siłę nośną, gdy powietrze przepływa szybciej nad nimi niż pod nimi.

🚀 Rakiety i lot na Księżyc

  • Rakieta nie potrzebuje powietrza — działa na zasadzie „akcji i reakcji”.
  • W 1969 roku Apollo 11 zabrał ludzi na Księżyc: Armstrong, Aldrin, Collins.
  • Rakieta Saturn V miała 100 metrów wysokości!
  • Armstrong wypowiedział słynne słowa: „To jest mały krok dla człowieka, ale wielki skok dla ludzkości.”

💨 Najszybsze pojazdy świata

Pojazd Prędkość Gdzie / Kiedy
🚀 Parker Solar Probe 700 000 km/h Kosmos, od 2021 r.
🛩 Samolot X-15 7 270 km/h USA, 1967
🏎 Thrust SSC (samochód) 1 228 km/h Nevada, USA, 1997
🚄 Pociąg Maglev 603 km/h Japonia, 2015
🛥 Łódź Spirit of Australia 511 km/h Australia, 1978
🛴 Najszybszy rower 144 km/h Nevada, USA, 2016

❓ Sondy kosmiczne i asysta grawitacyjna

Sondując odległe zakątki Układu Słonecznego, sondy kosmiczne korzystają z asysty grawitacyjnej — techniki, która pozwala na zwiększenie ich prędkości i zmniejszenie zużycia paliwa. Jak to działa?

    • Asysta grawitacyjna to nie tylko sposób na zaoszczędzenie paliwa, ale także jedno z największych osiągnięć inżynierii kosmicznej, które pozwala na wysłanie sond w najbardziej odległe zakątki kosmosu.
    • Sonda przelatuje blisko planety, „kradnie” trochę jej prędkości.
    • Dzięki temu może zyskać nawet 2× prędkość planety w układzie Słońca!
    • To właśnie dzięki takim manewrom sondy biją rekordy prędkości 🚀✨
  • Asysta grawitacyjna to proces, w którym sonda wykorzystuje siłę grawitacji planet do przyspieszenia swojego ruchu. Poprzez zbliżenie się do planety, sonda odbija się od jej pola grawitacyjnego, uzyskując dodatkową prędkość, by dotrzeć dalej, szybciej i z mniejszym zużyciem paliwa.
  • Najbardziej znanym przykładem jest Voyager 1 — sonda, która opuściła Układ Słoneczny, a asysta grawitacyjna od Jowisza i Saturnu pozwoliła jej dotrzeć do najdalszych zakątków przestrzeni kosmicznej.
  • New Horizons — sonda, która przeleciała obok Plutona, wykorzystała asystę grawitacyjną od Jowisza, by przyspieszyć swoją podróż i dotrzeć do tego odległego ciała niebieskiego.
  • Space Probe "Parker Solar Probe" — najnowsza sonda NASA, która bada Słońce, zyskała na prędkości dzięki asyście grawitacyjnej od Wenus. Dzięki tej technice udało jej się zbliżyć do Słońca bardziej niż jakakolwiek inna sonda.
  • Asysta grawitacyjna nie tylko przyspiesza sondy, ale też pozwala im na zmianę trajektorii lotu, umożliwiając odkrycie nowych miejsc w Układzie Słonecznym.
  • Rosetta, sonda ESA, użyła asysty grawitacyjnej od trzech planet: Wewnętrznych Marsa, Ziemi i Jowisza, aby zbliżyć się do komety 67P i przeprowadzić jedną z najważniejszych misji w historii badań komet.